Miętus (Lota lota)
Dorszowate (Gadidae)
Woda: strumień, rzeka, ujście, jezioro
Wąski na żuchwie
Ma wyśmienite mięso
Ryba wybitnie zimnolubna, aktywna przede wszystkim w zimie
Budowa zewnętrzna
Ciało silnie wyciągnięte, z przodu walcowate, w części tylnej bocznie ścieśnione. Głowa szeroka i płaska. Duży, lekko dolny otwór gębowy. Szczęki z drobnymi, tarkowatymi zębami. Na podbródku jeden długi wąs. Przy otworach nosowych dwa króciutkie wąsiki. Łuski małe, cienkie, okrągłe. Linia boczna niepełna. Pierwsza płetwa grzbietowa z 9-16, druga z 67-85 promieniami - jest ona prawie tak długa jak płetwa odbytowa (65-78 promieni). Płetwy brzuszne położone gardłowo. Płetwa ogonowa zaokrąglona. Ubarwienie grzbietu brązowe, oliwkowożółte lub zielonkawe z ciemnym, niewyraźnym marmurkowym wzorem. Boki jaśniejsze, żółtawe. Brzuch białawy; ubarwienie ryb w zależności od podłoża jest bardzo zmienne. Młode są znacznie ciemniejsze od ryb dorosłych. Miętus ma przeciętnie 30-60 cm długości, maksymalnie 120 cm. Osiąga wówczas 25-30 kg i wiek 15-20 lat.
Występowanie
Ryba ta zamieszkuje przydenne rejony przejrzystych, chłodnych wód. Jest jedynym przedstawicielem rodziny dorszowatych w wodach słodkich, docierając w nich aż do krainy pstrąga. Znaleźć ją można w rzekach i jeziorach (w Alpach do wysokości ponad 1200 m), od Europy Zachodniej i Środkowej po dorzecze Amuru i zlewisko Jeziora Bajkał. Żyje również w słonawych wodach rzecznych delt. Występuje w Skandynawii.
Tryb życia
Ryba aktywna o zmroku i nocą. Tarło - od listopada do marca przy temperaturze wody 0,5-4°C. Ikra o średnicy 1 mm (1000000 sztuk na kilogram ciężaru ciała samicy) zawiera dużą kroplę tłuszczu, dzięki czemu swobodnie unosi się w wodzie (drobna, pelagiczna ikra charakterystyczna jest również dla morskich przedstawicieli dorszowatych). Ikra corocznie składana jest w tych samych miejscach, nad żwirowym lub piaszczystym podłożem. W zależności od temperatury wody okres jej inkubacji wynosi od 6 do 10 tygodni. Liczące zaledwie 3 mm długości larwy pędzą pelagiczny tryb życia w powierzchniowych warstwach wody. Na dnie osiadają dopiero po osiągnięciu długości 6-7 mm. Młode, 1-2-letnie ryby większą część czasu spędzają ukryte pod kamieniami. Samce dojrzewają pod koniec trzeciego, natomiast samice w końcu czwartego roku życia. Poza wodą miętus jest bardzo żywotny i w wilgotnym (chłodnym) powietrzu potrafi przetrwać kilka godzin. Ryba ta z powodzeniem wprowadzona została do wielu sztucznych zbiorników wodnych, jednak próby jej sztucznej hodowli dotychczas nie zostały uwieńczone sukcesem.
Odżywianie
Młode osobniki zjadają robaki, larwy owadów, skorupiaki, drobne ślimaki i mięczaki. W starszym wieku odżywia się rybami (jazgarz, kiełb, płoć i inne) oraz rakami. Miętus zyskał miano groźnego rabusia ikry i wylęgu ryb; zwłaszcza w pstrągowych wodach może być sprawcą znacznych szkód.
Ciekawostki
Inne, czasami całkowicie zapomniane nazwy miętusa to... meniok, mentuz, miniok, minka, mich, myniok oraz niuch.
Uwagi
Mięso miętusa uważane jest za delikatesowy przysmak.